ค่านิยม...ในวงเล่า

ค่ำคืนวันอาทิตย์ที่ผ่านมา ในวงเล่า ที่ร้านประจำของผมและผองเพื่อน ชื่อ"ปลาดิบ"
(อร่อย บรรยากาศดี แนะนำครับ แนะนำ ...ร้าน"ปลาดิบ"อยู่ปากซอยอารีย์สัมพันธ์ ๗ เยื้องๆ กับกระทรวงการคลัง ตรงข้ามกรมประชาสัมพันธ์)
ครั้งล่าสุดนี้ มีสมาชิกที่แปลกหน้าสำหรับผมเพิ่มมาหนึ่งคน เป็นเพื่อนของเพื่อน แต่ผมไม่เคยเจอมาก่อน
เขาทำงานอยู่ที่โรงพยาบาลรามาธิบดี แต่เขาไม่ได้เป็นหมอ
ในระหว่าง การดื่มประกอบการสนทนา ...เอ หรือจะเรียกว่า การสนทนาประกอบการดื่ม เพื่อนคนนี้ก็พูดขึ้นมา...
"พวกหมอนี่เก่งนะ ผมเข้าประชุมมา รู้สึกว่า พูดเรื่องอะไรอะไร ก็ดูเหมือนจะรู้เรื่อง เข้าใจ ไปเสียทุกอย่าง "

...
...
...

ไม่นานมานี้ ผมมีโอกาสได้คุยกับรุ่นน้องคนหนึ่ง ตอนนี้เธอเรียนอยู่ ม.๕ ของโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
ช่วงหนึ่งของการสนทนา ผมถามเธอว่า คิดไว้ฤยัง ว่าอยากเรียนอะไร ... "อยากเรียนหมอค่ะ" เธอตอบ
ผมถามเธอว่า ทำไมถึงเลือกที่จะเรียนหมอ
"ก็ไม่รู้จะเลือกเรียนอะไรแล้ว" ...นี่คือคำตอบแรกที่ผมได้ฟังจากเธอ

หลังจากคุยกันอยู่เป็นเวลาพอสมควร ผมก็จับความได้ว่า
เธอเรียนสายวิทย์ เรียนมาในระดับนี้(ที่เรียกว่าดีมาก) คณะที่สมควร(ครับ เธอพูดในความหมายของ"สมควร")จะเลือกเรียน มีอยู่ไม่มากนัก อาจจะเพียง ๒-๓ คณะ
เนื่องด้วยเธอเป็นหญิงสาว การจะให้ไปเรียนวิศวกรรมศาสตร์ เธอก็คิดว่ามันคงจะไม่รุ่งนัก
เศรษฐศาสตร์ รัฐศาสตร์ บัญชี ก็ดูจะเป็นคณะสำหรับนักเรียนสายศิลป์ ในสายตาเธอ หรือพูดอีกอย่างว่า อุตส่าห์เรียนสายวิทย์มาแล้ว จะให้ทิ้งไปได้ยังไง
แพทย์ เป็นอาชีพที่มีรายได้ดี และอัตราของคนที่ประสบความสำเร็จเทียบกับจำนวนคนที่เรียนก็สูง (การประสบความสำเร็จที่ว่า คือ รายได้ที่ดี และเป็นที่ยกย่องของคนในสังคมทั่วไป)
...เหล่านั้นคือเหตุผลที่ทำให้เธอคิดที่จะเลือกเรียนแพทย์ศาสตร์

ผมคิดว่าผมพอจะเข้าใจในความคิดของรุ่นน้องคนนี้ และผมพูดได้ว่า เป็นความคิด ความตั้งใจที่ดี
เพราะถ้าย้อนกลับไปวันที่ผมยังใส่ขาสั้น ในสายตาของผมก็มองเห็นอาชีพอยู่ไม่เท่าไร
ผมอวยพรให้รุ่นน้องคนนี้ ประสบความสำเร็จตามทางที่เธอเลือกเดิน...

...
...
...

วันนั้น ในวงเล่า ผมตั้งคำถามกับเพื่อนๆ ว่า คนที่จะเรียนหมอ จะประกอบอาชีพ นายแพทย์/แพทย์หญิง ควรเป็นอย่างไร
ผมมีคำตอบให้กับตัวเอง สำหรับคำถามนี้
อันที่จริง มันเป็นคำตอบที่มีอยู่มานานพอสมควรแล้ว

ผมมีความรู้สึกว่า ส่วนมาก ค่านิยมของคนทั่วไปคือ...
นายแพทย์/แพทย์หญิง เป็นอาชีพสำหรับคนหัวกะทิเท่านั้น
ถ้าลูกเรียนเก่ง ฉลาด พ่อแม่ผู้ปกครอง ก็มักจะคอยพูดย้ำเสมอ ให้ลูกหลานของตนเรียนหมอ ...เป็นหมอสิลูก รวยนะ

เราให้การยกย่องกับอาชีพบางอาชีพเกินไปฤเปล่า ในขณะที่เราแทบจะไม่ให้คุณค่ากับอีกหลายๆ อาชีพอย่างที่มันควรจะเป็น

เปล่า ผมไม่ได้ต่อต้าน ฤว่าตั้งแง่กับอาชีพแพทย์
กลับกัน ผมยังคงเห็นว่า นี่เป็นอาชีพที่มีเกียรติ และสมควรจะได้รับการยกย่องจากคนในสังคม ...สำหรับนายแพทย์/แพทย์หญิงที่มีจรรยาบรรณเต็มเปี่ยม
สิ่งที่ผมตั้งคำถาม อยู่ที่ "ค่านิยม"

คำตอบของผมสำหรับคำถามข้างบน...
ผู้ที่จะเลือกเรียนหมอควรจะตระหนักรู้ว่า นอกจากรายได้ที่มั่นคง และการเป็นที่เคารพยกย่องจากคนในสังคม (ซึ่งก็เป็นสิ่งอันสมควร)
ผู้ที่จะประกอบอาชีพนี้ จะต้องเสียสละอะไรหลายๆ อย่าง และความรู้สึกอยากช่วยเหลือผู้คน ก็น่าจะต้องมีอยู่ในจิตใจ
...กับผลตอบแทนที่เท่ากัน บางอาชีพอาจใช้เวลางานน้อยกว่า เวลาที่หมอต้องเสียสละให้งาน มากพอสมควร
...จากความต้องการ หรืออาจถึงขั้นขาดแคลน หมออาจต้องเสียสละความสะดวกสบาย ไปทำงานอยู่ในถิ่นที่ไม่เจริญเท่าในเมืองใหญ่

ผมได้เห็นคนที่อยากเป็นนักธุรกิจ แต่มาเรียนหมอเพราะบอกว่า นี่คือความกตัญญู เนื่องจากพ่อแม่พูดให้ได้ยินอยู่ทุกวันว่า อยากให้เป็นหมอ (ใช่ ท่านไม่ได้บังคับ แต่ท่านอาจจะลืมคิดว่า การพูดให้ได้ยินอยู่ทุกวี่วัน มันส่งผลอะไรต่อเด็กบ้าง)
ผมได้เห็นคนที่อยากเรียนวิศวฯ เลือกสอบเข้าหมอ เพราะที่บ้านอยากให้เป้น
ผมได้เห็นคนที่มุ่งมั่นอยากจะเป็นหมอ และสอบได้ตั้งแต่จบม.๔ แต่พอเรียนจบ ยังไม่ทันจะใช้ทุนครบสามปี เขาก็ลาออกมา สมัครเข้าเรียนต่อทางสายธุรกิจ ด้วยเหตุผลว่า เมื่อทำงานเหนื่อยเท่าๆ กัน รายได้ดีกว่าหมอเสียอีก (อย่างที่บอก เป็นหมอต้องทุ่มเวลาให้เยอะพอสมควร ... นี่หมายความว่า เขาคนนั้นเลือกที่จะมาเป็นหมอ เพียงเพราะความร่ำรวยใช่ไหม?)
ผมได้เห็นคนที่เป็นหมอ แต่ไม่ได้ให้ความเอาใจใส่เท่าที่ควรจะเป็นกับอาชีพหลัก(คือหมอ) แต่แบ่งเวลาไม่น้อย ให้กับอาชีพเสริมทั้งหลาย(เล่นหุ้น ทำธุรกิจ ฯลฯ)

อย่าลืมว่า สำหรับผู้ที่เรียนแพทย์ในมหาวิทยาลัยรัฐ เป็นการช่วยเหลือของรัฐ มีที่นั่งสำหรับผู้เรียนจำกัด
คนหนึ่งจับจองที่ไป หมายความว่า ต้องมีคนไม่ได้โอกาส
เมื่อมีคนเลิกประกอบอาชีพหมอ นั่นหมายความว่า รัฐเสียเงินทุนไปฟรีๆ หนึ่งที่ ผู้ที่อยากเป็นหมอด้วยใจจริงหนึ่งคน ที่จะหมดโอกาสไป
(อย่าบอกว่าใช้ทุนคืนเป็นเงิน เพราะยังมีความเสียหายอีกไม่น้อย ที่ตีค่าเป็นเงินไม่ได้)

...
...
...

ผมยังคงเชื่อว่า
หมอ อาจไม่ต้องเป็นคนที่หัวดี มีไหวพริบ ฉลาดเป็นกรด
แต่หมอ ควรจะต้องมีความตั้งใจจริงในการที่จะเป็นหมอ พร้อมที่จะเสียสละเพื่อช่วยเหลือผู้อื่น

และผมยังคงเชื่อว่า
เราควรจะปรับเปลี่ยนค่านิยมในการประกอบอาชีพของผู้คนกันเสียที
อย่างน้อยที่สุด หากมันเป็นอาชีพสุจริตที่ทำให้คนหาเลี้ยงตนเองและครอบครัวได้...
...เราก็ควรจะให้การยอมรับกับอีกหลายๆ อาชีพ อย่างที่เขาเหล่านั้นสมควรจะได้รับเสียที...